« intertnationaliste » Lotta comunista Novembre 2008

 

 

Saale 2008,neshaan dahandehe charxeshy dar monaasebaate chand qothby ast.

Bohhrane eqtesdaadye  konuny, beh saadegy mortafe’ namishavad. In bohhraan, bishtar beh yek thufaane vahhshatnaak shabaahat daarad.

 

Bohhraane  kam darmaane baanky, moshkelaate eqtesdaadye sherkat haa va mo’assessaate sdan’aty hamchonaan rejaale syaasy raa beh gijy dochaar mikonand. Sar nevershte bongaah haaye melky, kaarxaaneh haaye otomobil saazy va dzowbe aahan dochaare sargardaany hastand.

Pish biny mishavad keh owzdaa’e eqtesdaadye jahaan baraaye sale aayandeh hamchonaan dard saz zaast. Aamrikaa, saraasar, orupaa va hhattaa, keshvar haaye now bar xaasteh,  chin va hend, tahdid mishavand.

 

Sar neveshte syaasate jahaany, ruz beh ruz taarik tar jelveh mikonad. Aamrikaa keh taa chandy pish naajye keshvar haaye digar bud, xuodash dar sharaayethe fe’ly, dochaare bimaarye mashkuk al ‘alaaj gardideh ast.

Orupaa talaash mikonad keh jaaye xuod raa baaz konad va aanraa mahhfuzh bedaarad.

Keshvar haaye nafth xiz, namidaanand cheguneh, xuoaahand tavaanest az manaabe’e xuod, bahreh bardaary konand.

Teory haaye godzashteh, dar baarehe piryzyz sarmaayeh daary, dar ma’razde pishaamad haaye taazeh eiy vaaqe’ shodeh and.

Orupaa mitalaashad keh beh maqaame yek imperiaalisme jahaany naayel gardad.

Aary system sarmaayeh daary dochaare in sarnevesht shodeh ast keh , baayesty, dar sdadad bar aayad taa har cheh raa dar godzashteh saaxteh taxrib nemaayad. Valy, aayaa hamehe in vaqaaye’ neshaan midahand keh raahe mo’aalejeh bimaary syaasy va eqtesdaady jahaan , systeme komonisty ast?

Bohhraane 1929, keh dar vaaqe’ noxostin larzeshe systeme eqtedaade sarmaayeh daary  ‘asdr raa bebaar aavard, boruze raahe hhalle sarmaayeh daarye dowlaty raa pish aavard. Taqvyat va  ‘omraane systeme aslahheh saazye  jahaan raa bish az pish pey rizy kard. Boruze system haaeiy nazhire estaalinism rusyehe  showravy va faashisme hitlery aalmaany va diktatorye mosoliny dar itaalya, mowlude hamaan larzeshe eqtesdaadye bohhraane 1929 budand. Keh beh donbaale enghelaab haaye 1848, 1905, 1917 bud.

 

Jange jahaanye dowom, mahhsdule thabi’ye  hamaan tahhavolaate maaddy va teorikye godzashteh bud.

Bohhraane fe’ly, namitavaanad sduraty , va hhattaa, motabaa’ed  az bohhraane 1929 daashteh baashad.

Va beh ehhtemaal, hamaan ‘avaaqeb raa beh donbaal xuahad daasht. Nah dah saal, shaayad ba’d az moddaty xeily kutaah tar , thoroqe raf’e bohhraan keh beh vasilehe rejaale hhaakem va masoul eraaeieh mishavad , mitavaanand maa raa baa vaaqe’yati gham angiz mowaajeh saazand keh hamaan jange sard va towsa’ehe taslihhaat  ast keh , elzaaman va mantheqan beh ijaade jang haaye jadid va maxowfe aayandeh mitavaanad monjar gardad.

Komake baxshe dowlaty, baraaye raf’e bohhraan, yek raveshe sosyalistyst keh mikushad hamsange ya shabieh sarmaayeh daarye dowlaty baashad. In geraayesh, zire chehreh haaye motafaavet maseialehe ruz , beh sdurat haaye estaalinysm, Hitlerism, mosolynism, demokraasye aamrikaa, faraanseh va britaanyaye kabir padidaar shodeh and.

Dar sharaayethe fe’lye eqtesdaad va dar natijehe sdurate syaasye hhaakem, mitavaan goft keh « nazharyehe abar qodraty aamrikaa », faaqede ma’naaye maddy va ‘eynist.

Peydaayeshe qodrat haaye eqtesdaadye jadid : hend , va niz niruhaaye enerjhetiky russieh va iran , dar taqthibe qodrat siaasy jahaan naqshe faahhesh daarand. Dar saale 1945, ayaalaate mottahhedehe aamrikaa, qodraty by raqib bud.

Emruz hamaan keshvar bozorgtarin bedhkaare jahaan ast.

David kaaleo, ostaade daaneshgaahe jun hopking, mo’taqed ast keh dar bist sale godzashteh, aamrikaa mahhbuse taxayolaate syaasy mashkuk bud ya’ny ayaalaate mottahhedeh ye aamrikaa, xuod raa dar mowqe’yate motafaweq dar jahaany tak qothby  midaanest.

Pas az jang, syaasate ruzwelt besuye sisteme defaa’y dar baraabare showravy, motavajjeh shod. Va kaar beh yek systeme do qothby tabdil shod keh jahaan raa dar extyar dashtand.

Baa emhhaaye ettehhaade showravi, dar saale 1991, nazharyyehe tak qothby saale 1945, qoweh gereft. Hhatta, qodrate aamrikaa az nazhare eqtesdaady bish az qodrate nezaamy ash piruzy daasht.

Valy, emruz  jahaan, bish az pish, az nazhare qodrate eqtesdaady tajzieh shodeh ast. Waashington baayad xuod raa baa owzdaa’e jadid vefq dahad. Hhatta, mitavan goft keh dowraane do qothby, niz, xuod now’y enhheraaf az vaaqe’yyat budeh ast. Dar aan zamaan, do qodrat mowjud owzdaa’e xaasdy daashtand. Vexaamate ravaabethe miaane showravy va chin az yeksu va aamrikaa va orupaa az suye digar, in hhaqiqat raa beh xuby neshaan midahad.

Orupaa, maxsdusan, dar tashkilaate bazaare moshtarak raqibe eqtesdaadye amrika shodeh bud  . Dar waaqe’, beh ‘aqidehe  “kaleo” baayesty dowraan jange sard raa dar kaadre seh qothby paziroft ya’ny : myaane aamrikaa, showravy va baazaare moshtarak va nah dar taraaze do qothby!

 

Dar saal haaye ba’d , sisteme beynolmelaly baaz ham vasi’ tar shod. Peydaayeshe jhapon dar saal haaye haftaad va sepas chin va sepas hend. Baa vojude in geraayesh haa, taraaze jahaany, dar paayaane jang sard, xeily chand qothby tar az aan ast keh beh tasdavor aayad.

Aayaa mitavaan tasdawor kard keh owzdaa’ “bertton woods”* beh sdurate jadidy dar hhaale towlid ast?.

Aayaa, bedune yek jang mitavaan beh sdolhh dast yaaft?

Aayaa, dorost ast keh aamrikaa, dar sharaayethe fe’ly baaxteh ast? Va hhatta daaraaye niruye baaz negary va bahhcs baa mottahhedaane xuod nist

Aayaa dorost ast keh emruzeh dar shomaare barandegaan ast.

Aayaa, ayaalaate mottahhedeh  mitavaanand , bedune qabule sharaayeth pish nahaadye Asia , bedehye xuod raa adaa konand ?

Dar injaa, baayad maseialehe raabethehe miaane thalabkaar va bedehkaar beh miaan aayad.

Aary , chonin ast bohhraan ‘aam va jahanshomuly keh dar sale 2008 miaane chand qothby haa dar gerefteh va mathrahh shodeh ast!!

Baayad, dar entezaare bohhran haaeiy digar va hhatta jang haaeiy digar bud.

 

 [Conference  1/22 maahe jhueiyyeh 1944 dar Bretton woods

 Aamrikaa bevasilehe 44 keshvare dovale motaxasdem ‘alayhe mehhvar .]

 

Hadafe asdlye  in conference paayeh godzaarye yek systeme puly vaahhed jahaany , bar asaase tabdile puly bud

; ya’ny in talaash ‘ebaarat bud az yaaftane raahe jelow giry az boruze baaz gashte pratik beyne do jang

Ya’ny ofte arzeshe zanjireh eiy va baalaa raftane sad haaye gomroky  ‘alayhe tabdile pouly.

 

 

Va niz qaraar bud keh beh keshvar haaye aasib dideh komak va qarzdeh haaye deraaz moddat , baraaye nejaate systeme maaly , daadeh shavad.

Sar anjaam, mowaafeqat shod keh sdanduqe beynollmelely baraaye ‘omraan Va baaz saazy tashkil va beh vojud aayad.

 

 

 

 

 

 



Association Culturelle et Artistique Franco Iranienne  ACAFI (Association loi 1901)

rouhollahabbassi@yahoo.fr

Derničre mise ŕ jour le : 15 äćÇăČŃ 2008.