انگيزه نگارش

نويسم  نامه  دلمرده گان  را             بنامردان سپرده  بستگان را

Nevisam name-ye delmordegaan raa                  Benamardaan sepordeh bastegaan raa

به اطراف جهان گشته  روانه          دفاع از جان خود كرده بهانه

Beh athraaf-e jahaan gashteh ravaaneh                Defa’ az jaan xod kardeh bahaaneh

بسي در كار و در رفتار اينان                 نظر انداختم چون خرده بينان

Basi dar kaar-o dar raftaar-e inaan               Nazhar andaaxtam chun xordeh binaan

نويسم سرنوشتي از جوانان            دهم شرحي ز افكار پريشان

Nevisam sar neveshti az javaanaan        daham sharhhi ze afkaar-e parishaan

شمارم  دردهاي  بينوايان           فراريهاي  همسنگ  گدايان

Shemaaram dard haaye binavaayaan        faraari haaye hamsang-e gedaayaan

نويسم هر چرا زانها شنيدم            بيفزايم بدان خود هر چه ديدم

Nevisam har che raa zaanhaa shenidam       biyafzaayam bedaan xod har cheh didam

نديدم ذره اي از گوهر پاك                  همه مفلوك و سرگردان و پرآك

Nadidam dzarreh i az gowhar-e paak      hameh mafluk o sargardaan o por aak

در اين نامه سخن گويم زدنيا                 ز هستي نيستي خشكي و دريا

Dar in naameh soxan guyam ze donyaa    ze hasti nisti xoshki o daryaa

ز خلقت ازتكامل وز جهش ها          ز عشق و عاطفه هم از سهش ها

Ze xelqat az takaamol vaz jahesh haa    ze ‘eshq o ‘aathefeh ha az sahesh haa

ز جبر و اختيار  و از اراده            ز دام حيله هاي   بر   نهاده

Ze jabr o extyaar o az eraadeh     ze daame hhileh haaye bar nehaadeh

نمايم آشكارا راز پنهان                       بكوشم آورم   بسيار   برهان

Nemaayam aashkaaraa raze panhaan    bekusham aavaram besyaar  borhaan

بجويم مشكلات روح انسان                  چگونه در اسارت گشته حيران

Beju-yam moshkelaate ruhhe ensaan    choguneh dar esaarar gashteh hheyraan

ز اخلاق پليد  و زشتكاري          ز آثار غم انگيز  نداري

Ze axlaaq-e palid o zeshtkaari     ze aacsaare ghamangize nadaari

پريشان خاطري زجر رواني             شنيدن زين و آن بس لن تراني

Parishaan xaatheri zajre ravaani    shenidan zin o aan bas lantaraani

دگر گون گشتن احوال آدم                  گرفته جاي شاديها همه  غم

Degar gun gashtan-e ahhvaale aadam    gerefteh jaaye shaadihaa hameh gham

كجا شد عزت و آن طبع والا          اساس زندگي شد زير و بالا

Koja shod ‘ezzat o aan thab’e vaalaa    asaase zendegi shod zir o baalaa

بشر در گير عمري در فلاكت                  پياپي مي ستيزد با هلاكت

Basher dar gir ‘omri dar falaakat     peyaapey misetizad baa halaakat

سرنوشت عم انگيز

ز افكار سياه و تيره بختي                  كمر ها خم شده از رنج و سختي

گدائي پيشه هم ميهنان  شد                زخجلت اشگ بر روشان روان شد

دروغ و دزدي و نوعي گدائي                شده جاري چو الطاف خدائي

مسيحي ميدهد خمس و زكاتش         به  مؤمن هاي ما قبل از وفاتش

شنيدم   خانقاه   ينگ   دنيا                بپول يك مسيحي گشت بر پا

كه باور كردنش آسان نباشد                خدا داند سخاوت از كه باشد

ز فرهنگ وطن عزت برون شد              بهر شهر و دهي ذلت فزون شد

ز درياي خشن  وز زور خيزاب                 مسافر ها شده  بيزار و بي تاب

ز ميهن شد برون بس كاروانها                بزير خاك  شد شيرين روانها

بسي مردند و بس آزار ديدند                  بسي دشنام  و حرف بد شنيدند

گروهي وحشي و بي مغز و جاهل          به آتش سوختندي حق و باطل

بدوران رضا شاه دلاور               بلند آوازه در دنياي  خاور

و هم در عصر آخر شاه ايران                   كه بنياد وطن  را كرد ويران

غروري بود در مردم چه شد آن          كجا شد عزت ايران به دوران

صحنه هاي زندگي

نگر بر صحنه هاي دادگاهي                   بخندي از سخن هاي فكاهي

يكي سارق يكي چاقو كشيده                يكي رنگش ز  وحشت ور پريده

يكي چك داده و خالي حسابش         طلبكاران تمسخر  بر جنابش

يكي دزديده قوطي هاي ماهي          ولي اقرار ناكرده  شفاهي

يكي در راه آهن خفته بوده                  يكي از جيب او پولش ربوده

يكي با روسبي مشروب خورده          يكي لعنت فرستاده به مرده

به لافايت  زني همراه  دختر                چپانده ساك خود از خشك و از تر

يكي توهين به آقاي  كلانتر               به مامور پليسي گفته  عنتر

گرفتاري به گمرك بهر  چاره                   جواز  خويشتن را كرده  پاره

يكي هم با فروش ماريانا            بدام انداخته جاهل  و دانا

از اين درماندگان مات و حيران         نود در صد اسير درد هجران

گروهي ضربه خورده از سياست         گروهي در وطن غرق نجاست

ره خارج گرفتندي  ز اجبار           پذيرفتند وضعي نحس و ادبار

من از اين صحنه ها بسيار ديدم         و هم از ديگران خيلي شنيدم

روش كار

اگر فرصت شود اين قصه هارا              بگويم بي دغل بس ماجرا را

چه راهي در نوشتن پيشه گيرم                  چه الگوئي براي ريشه گيرم

كه از نظم سخن بودم هراسان                ولي در  نثر كارم بود آسان

من از موسيقي منظومه مستم         ولي افسوس نايد آن زدستم

ببايد گفته اي منظوم  سازم               ولو مشكل شود شرح نيازم

ز شعر و شاعري چيزي ندانم                 ولي اشعار زيبا نيك خوانم

شناسم ارزش درهاي سفته                زگلهاي هنر هر جا شكفته

به سعدي داده ام دل همچو ايمان       كنارش حافظ و خواجوي كرمان

نظام گنجوي ختم سخن هاست         جلال الدين مقامش مهد علياست

سخنگويان ما اين پنجگانه                    چو انگشتان دستي شد يگانه

گزيدم لاجرم راه سرايش            سخن منظومه را بودم گرايش

فلسفه حيات

تو ازاين آخشيج زندگاني            بجز جهل مركب هيچ داني

ترا چون جان نمودآهنگ رفتن            دگرگون ميشوي در روح و در تن

تو تركيبي ز جسمي و ز نوري            بدين سان صاحب فهم و شعوري

كه مرگ و زندگي از هم جدا ني      كه هستي را دو تاديدن روا ني

مجو آميغ هستي چون نداني                  كه هستي را نه جائي ني  زماني

چه پرسي از جهان بي ته و سر                 كه هر دم مينمايد روي ديگر

همه امواج نور آسماني           كه هرگز منشاء آنرا نداني

اسيري آنچنان در احتمالات          كه درك ماوقع شد از محالات

مجو در كائنات از آفرنده             جهان خاليست از ارباب وبنده

اساس اين جهان امواج نوري است         بقيه جملگي ظلمت و كوري است

تنت از ظلمت و روحت همه نور       از اين ره درك هستي هست ميسور

در اين دنيا بود باشنده هائي               كه سرگردان نميدارند جائي

كجا هستند گر جائي نباشد                چه جا يابي چو باشنده نباشد

دانشگاهيان

ز دانشگاه ما دانش نزايد              علوم اجتماعي پا نيابد

و خارج ديدگان   اجتماعي          نياوردند از دانش متاعي

گروهي بيسواد وچنته خالي                بشهرت دكتران بچه قالي

شده مسؤل حل كار مردم              ولي عاجز ز تشخيص سر از دم

چرا چون بنده بيگانگانند                 براي خارجي بس مهربانند

تحصيل كرده ها

زآموزاك پوچ اين سفيهان          و هم برنامه ريزان و سخيفان

بسي از نو جوانان پر از شور                  اسير دولتي بيگانه مزدور

مغول وارانه كشور گشت ويران         شده ماتم سراي عصر ايران

جدا شد از وطن در بد زدائي          مجاهد توده  اي و هم فدائي

مخلوط

رها كن خويشتن از بد گماني          نكن بيهوده باور گر نداني

تو رفتي و با رنگ پريده             سرت مايل بسوي چپ خميده

نينگارم كه واقع گفته باشي                 نپندارم تأسف خورده باشي

از اين انگاره ها بسيار ديدم                 وز اين پندار ها خيلي  شنيدم

ز نا آميغها هستم فراري             گذشت عمرم همه در بيقراري

بگفتار تو من باور ندارم              ز كردارت پريشان و نزارم

كه رفتار ترا من بر نتابم              ز افكار تو من سودي نيابم

بيوسيدم بسي در ظلمت شب                 بناليدم ز درد و محنت تب

به پوزيدن دل ياران بدست آر          چو آزردي بگفتار و به كردار

بباليدم من  از اصل و تبارت              ستايشها فرستادم برايت

مقام بشر

توئي تنديسه انسان كامل             صفات خوب و برتر را تو شامل

گشودي چيستان آفرينش          نمودي آشكارا راز بينش

اندرز

تو خواهاك خردمندان شنيدي          تو جان در جسم بي جانان دميدي

از چخش هاي دراز بي      ثمر         وز جدلهاي تهي يا بي اثر

هم ز جويشهاي بي سود و تهي         فاقد   معني و عاري زآگهي

مغز مردم خسته و افسرده شد                 روح هر جنبنده اي پژمرده شد

مغز مردم از خطا پيراستن           محتواي روح را آراستن

ضامن خوشبختي آنان شود          داروي هر درد بي درمان  شود

روز و شب چون بردگان در بندگي         خفت و نكبت براي زندگي

زندگي گر رنج و محنت شد چه سود         حاصل آن چيست از بود و نبود

حيف باشد عمر خود را باختن         با هزاران رنج و محنت ساختن

چون بهائم بايدت گر جان دهي          مرگ را صد بار به از زندگي

ارزش ما ها  چه شد در گير و دار         آزمايش ها كند اين روزگار

آن همه امكان و آن قدرت چه شد         وآن همه اموال حيرت  زا  چه شد

حال را بنگر نگون بختي همه                  در غم و آلام و سختي ها همه